پرورش گیاه موسیر
گیاه موسیر(Allium hirtifolium) گیاهی بومی ایران است و می تواند به اشتغالزایی در اصفهان کمک کند و در صورتی که بازاریاب خوبی باشیم و آموزش های لازم را دریافت کرده باشیم (آموزش کشاورزی در اصفهان) ایجاد ثروت نیز خواهیم کرد. این گیاه کاربرد دارویی یا صنایع لبنی دارد. موسیر در دامنه های رشته کوههای زاگرس، مناطق مرکزی و جنوبی کشور می‌روید. گیاهی علفی، چند ساله و معطر است. ارتفاع ساقه ممکن است به ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی متر برسد. برگها سبز و نیزه ای و نوک تیز وبه طول ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر هستند. این گیاه بذر زیادی تولید می‌کند و رنگ سوخ آن زرد است. قطر سوخهای موسیر ۳ تا ۶ سانتیتر است و ریشه های پیاز مانند دارند. رنگ برگها سبز و سبز مایل به خاکستری است. زمانی که طول ساقه ۶۰ تا ۱۵۰ سانتی متر رسیدند شروع به گلدهی می‌کنند. قطر گلها ۸ تا ۱۲ سانتی متر و به رنگ بنفش و سفید دیده می‌شود.
نیازهای اکولوژیک موسیر
میزان بارندگی ۲۵۰ میلیمتر، خاک عمیق با بافت مناسب و حاصلخیز، دمای متوسط سالیانه ۱۰ تا ۱۳ درجه سانتی گراد، ارتفاع بالای ۱۸۰۰ متر از سطح دریا می باشد و زمان کاشت موسیر در فصل پاییز (پایان مهر ماه تا اواخر آبان ماه)، شروع رشد آن از اسفند ماه تا فروردین ماه، زمان گلدهی اردیبهشت ماه و زمان مناسب بهره برداری موسیر اواخر تیرماه می باشد.
تکثیر موسیر
تکثیر موسیر علاوه بر بذر با استفاده از کورم های موسیر در اواخر پاییز یا اوایل بهار هم انجام می‌شود. پیاز مادری به چندین پیاز کوچک تقسیم می‌شود که از آنها برای تکثیر می‌توان استفاده کرد. این جنس دارای بیش از ۷۰۰ گونه هستند. این گیاه در مناطق معتدله، گرمسیری و نیمه گرمسیری و خشک قابل کشت است. در نظر داشته باشید، اگر هدف پیاز خشک موسیر است، باید آن را زود کاشت تا رشد گیاهی موسیر به میزان حداکثر انجام گرفته و در روزهای بلند و هوای گرم تولید غده ها نیز به خوبی انجام گیرد.
کاشت موسیر
کاشت موسیرهشت تا ده هفته قبل از آخرین یخبندان زمستانه بهترین زمان برای کشت بذرها در سینی نشا و گذاشتن آنها در گلخانه است. در سینی کشت پر از بستر سوراخ هایی به اندازه ۱ سانتی متر ایجاد کنید و بذر را قرار داده مجدد با بستر کشت بپوشانید و در گلخانه گرم و آفتابی قرار دهید. بذرها را تا زمانی که جوانه بزنند مرطوب نگه دارید. مدت زمان کاشت تا جوانه زدن ۱۰ تا ۱۴ روز است. بعد از جوانه زدن تا زمان انتقال در معرض ۶ تا ۸ ساعت آفتاب قرار دهید. زمانی که اندازه گیاهچه ها به ۵ تا ۷٫۵ سانت رسید، تنک کنید تا در هر حفره سینی کشت یک گیاه باقی بماند. زمان انتقال گیاهچه به زمین اصلی ۸ هفته بعد از کاشت بذر است زمانی که طول گیاهچه ها به ۱۲٫۵ تا ۱۵ سانتی متر برسد می‌باشد. زمین مناسب برای انتقال نشاها باید آفتابی با خاک سبک غنی با زه کشی مناسب باشد. برای تقویت خاک از کود کمپوست پوسیده استفاده کنید.همچنین برای کمک به رشد بیشتر از کودهای ۱۰-۱۰-۱۰ در دوران رشد نشا و گیاهان استفاده کنید. فاصله بین ردیف ۳۰ تا ۳۵ سانتیمتر و بین گیاهان ۱۲ تا ۱۵ سانتیمتر مناسب است.اگر از روش کشت مستقیم بذر استفاده می‌کنید ۲ تا ۴ هفته قبل از آخرین سرمای زمستانه بذر را به صورت مستقیم در زمین اصلی بکارید. قبل از کشت شخم زده شود و از کمپوست و کود آلی پوسیده برای تقویت زمین استفاده شود.
بذر مورد نیاز موسیر برای کاشت در مساحت یک هکتار را۲۰کیلوگرم و پیازیاپیازچه مورد نیاز موسیر برای کاشت در مساحت یک هکتار را ۴۰۰ کیلوگرم می باشد، که در صورت کاشت بذر پس از گذشت حداکثر ۷ سال قابلیت برداشت داشته و بانیاز آبیاری بسیارکم ازتوجیه اقتصادی هم برخورداراست.
مراحل کاشت و پرورش گیاه موسیر در گلدان :
- گلدان مورد نظر را با خاک مناسب پر کنید. خاک مناسب برای کاشت موسیر در گلدان، خاک شنی سبک با حاصلخیزی بالا و زهکش خوب است.
- پیازهای موسیر را به آرامی جدا کرده و در عمق ۲ تا ۳ سانتیمتری خاک بکارید. توجه داشته باشید، موقع کاشت موسیر نباید تمام
- غده زیر خاک فرو رود، بلکه باید قسمتی از آن بیرون از خاک باشد.
- بعد از آن خاک گلدان را به طور کامل آبیاری کنید. در دفعات بعدی لازم نیست آب زیادی به گلدان دهید؛ چرا که آب اضافی باعث پوسیدگی پیاز موسیر می‌شود. بهترین زمان آبیاری هنگامی است که سطح خاک گلدان خشک شده باشد.
- بعد از ۱ تا ۲ هفته که پیازچه شروع به رشد کرد و جوانه زد، قسمت بالایی پیاز موسیر را با لایه‌ای خاک نرم بپوشانید. برای این کار می‌توانید، در حدود ۵ سانتیمتر خاک اطراف آن بریزید تا قسمت پایین ساقه و یقه پیاز موسیر، ترد و سفید رنگ شده و به صورت تازه‌خوری قابل مصرف باشد.
- معمولا ۱۰۰ روز بعد از کاشت موسیر، پیازهای موسیر قابل برداشت و استفاده هستند. بهترین زمان برداشت موسیر، قبل از گلدهی گیاه است.
- لازم است بدانید، با مشاهده اولین برگ‌های زرد و قهوه‌ای، آبیاری را باید متوف کنید و بوته‌ها را از خاک خارج کنید. شما می‌توانید چند روزی آنها را در مقابل آفتاب قرار دهید تا خشک شوند. سپس پیازها را دسته بندی کرده و در جایی خنک و با جریان هوا آویزان و در ماههای بعد از آنها استفاده نمایید.
برداشت موسیر
معمولاً ۱۰۰ روز پس از کاشت پیازهای کوچک، غده های بزرگ موسیر قابل برداشت است. از غده های بزرگ به عنوان سبزی استفاده می شود (اکثرا به صورت خشک شده و ورقه ای). همچنین می توان از پیازهای کوچک با برگ های سبز آن در تهیه سالاد استفاده کرد. با مشاهده برگ های زرد و قهوه ای آبیاری نیز باید قطع شود، سپس بوته ها را از زمین خارج کرده و برگ ها از یک سانتیمتری بالای غده قطع می شوند،غده ها به مدت یک تا دو هفته در مقابل آفتاب در مزرعه خشک می شوند تا مقداری از رطوبت خود را از دست داده و خاصیت انباری شان بالا رود.
خواص درمانی موسیر
موسیر، سیر، پیاز، پیازچه و اعضای خانواده آلیاسه در درمان بیماری هایی مانند دیابت، بیماریهای قلبی سرماخوردگی و آنفلوانزا، استرس، تب، سرفه، سردرد، هموروئید آسم مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله خواص دیگر موسیر می توان به طبیعت گرم و خشک، دافع سنگ کلیه و مثانه، کاهش درد مفاصل، ضد انگل و کاهش فشار خون اشاره کرد. موارد مصرف موسیر در صنایع غذایی و ادویه ای، به صورت پودر خشک، ترشی و ماست و موسیر است.
موسیر ایرانی غنی ازعناصر معدنی مانند آهن، مس، روی، منگنز و پتاسیم بوده و به لحاظ تغذیه‌ای، پیاز موسیر از ارزش بالایی برخوردار است .از ترکیبات این گیاه می توان به آلیسین اشاره کرد، این ماده به لحاظ بیولوژیکی ترکیب فعالی بوده و خاصیت باکتری‌کشی، قارچ‌کشی و ضدپارازیت بودن آن گزارش شده است. آلیسین موجود در عصاره کلروفرمی موسیر ایرانی قادر است از رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی نوع Hela و Mcfv جلوگیری کند.
