کشت گلخانه ای توت فرنگی

جای تعجب نیست که توت فرنگی یکی از محبوب ترین میوه ها در سراسر جهان است. این میوه خوشمزه در انواع دسر، سالاد، بستنی و …. کاربرد دارد. از آنجایی که فصل رشد این میوه شیرین و خوش طعم بسیار کوتاه است، به همین دلیل اغلب کشاورزان کشت گلخانه ای توت فرنگی را ترجیح می دهند. با پرورش توت فرنگی در گلخانه می توان در تمام طول سال از طعم بی نظیر این میوه جذاب و خوشمزه لذت برد. علاوه بر این توت فرنگی به دلیل در دسترس بودن در تمام فصول به یکی از پر فروش ترین میوه ها تبدیل شده است. در ادامه این مقاله به نحوه کشت گلخانه ای توت فرنگی می پردازیم.

انواع توت فرنگی

قبل از اقدام برای کشت توت فرنگی باید با انواع آن آشنایی داشته باشید تا بتوانید مناسب ترین نوع را برای کشت انتخاب نمایید. از لحاظ گیاه شناسی توت فرنگی به دو نوع دانه ریز و دانه درشت تقسیم می شود. توت فرنگی دانه ریز، چهار فصل است اما توت فرنگی دانه درشت دارای دو نوع تک فصلی و دو فصلی است که نوع تک فصلی آن در فصل بهار و نوع دو فصلی در دو نوبت بهار و تابستان میوه می دهد.

شرایط محیطی مناسب برای کشت توت فرنگی گلخانه ای

خاک

گیاه توت فرنگی تقریبا با خاک های مختلف سازگار است. اما با این وجود بهترین خاک برای کشت آن خاک های عمیق نرم با بافت شنی رسی و زهکشی مناسب است. هدایت الکتریکی یا همان (EC) مناسب خاک نیز باید حدود یک دسی زیمنس بر سانتی متر باشد. همچنین بهترین PH برای توت فرنگی ۵/۵ تا ۵/۷ توصیه شده است. استفاده از کودهای کامل (عناصر میکرو و ماکرو) برای تغذیه گیاه لازم است. از طرفی توجه به میزان آهک خاک نیز از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا در صورتی که میزان آهک خاک بیش از حد مجاز باشد، عارضه کلروز یا زرد شدن برگ ها بروز خواهد کرد. دقت نمایید که زمین در نظر گرفته شده جهت کاشت توت فرنگی را  رو به جنوب انتخاب کنبد تا زودتر گرم شود.

دما

برای کشت توت فرنگی به آب و هوای مرطوب و شرایط نسبتا گرم نیاز است تا این گیاه به محصول دهی مناسب برسد. شایان ذکر است در شرایط گرم و مرطوب نیاز به آب کافی و همچنین انتخاب ارقام مقاوم به گرما می باشد. گفته می شود دمای مناسب شبانه روز برای رشد این گیاه باید  ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی گراد باشد. رشد مناسب گیاه توت فرنگی در ارتفاع ۴۰۰ تا ۸۰۰ متری از سطح دریا صورت می گیرد. نوع مقاوم به سرما، بدون پوشش کاه و کلش تا ۵-درجه سانتی گراد را نیز تحمل می نماید، اما با پوشش ویژه این مقاومت تا ۱۸-درجه سانتی گراد نیز افزایش می یابد. همچنین نیاز سرمایی آن حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساعت در دمای کمتر از ۷ درجه سانتی گراد می باشد. دقت کنید که سطحی بودن ریشه ها که معمولا تا عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی متری خاک توزیع می شود، گیاه را به کم آبی حساس می کند. ارقامی که برای تولید محصول بهاره انتخاب می شوند جهت افزایش محصول نیازمند روزهای کوتاه و دمای پایین تری می باشند. اما در ارقام ۴ فصله، کوتاهی یا بلندی روز و همچنین پایین و بالا بودن درجه حرارت چندان اهمیت ندارد و این گروه از توت فرنگی ها معمولا در هر شرایطی به راحتی گل می دهند. با توجه به این که گل های توت فرنگی در بهار زودتر بارور می شوند بنابراین باید بوته ها در جایی کاشته شوند که از سرمای دیر رس بهاره در امان باشند.

نور

گیاه توت فرنگی نسبت به سایر محصولات سبزی و صیفی گلخانه ای نیازمند نور بالاتری است. البته این نکته نیز فراموش نشود که در روزهایی که بیشتر از ۱۳ ساعت نور به آن تابیده شود به جای گلدهی، ساقه خزنده می دهد و باردهی آن کاهش می یابد.

آبیاری

در صورتی که در زمان رسیدن میوه های این گیاه آب فراوان به آن نرسد میوه ها کوچک باقی می مانند. همچنین توصیه می شود رطوبت نسبی بالای ۴۰ درصد باشد. مرطوب شدن یکنواخت زمین در آبیاری توت فرنگی گلخانه ای مهم است. همچنین برای جلوگیری از خطر پوسیدگی  میوه در اثر رطوبت زیاد، نیاز است که گلخانه را به موقع تهویه کرد و توسط حرارت خشک، رطوبت اضافی آن را کاهش داد.

زمین و شرایط لازم برای کشت توت فرنگی گلخانه ای

در ابتدای پاییز یا بهار عملیات شخم و دیسک زدن زمین آغاز می شود. سپس باید مقدار ۱۰ تن در هکتار کود حیوانی پوسیده و مخلوط شده با خاک را استفاده کرد. به همین منظور مقدار ۸۰ الی ۱۰۰ کیلو ازت خالص در سه مرحله، ۱۰۰ الی ۱۵۰ کیلو پتاس خالص و همچنین ۶۰ الی ۸۰ کیلو فسفر در هکتار نیاز است. بعد از آن توسط نهر کن جوی هایی به عرض ۴۰ سانتی متر و پشته هایی به عرض ۸۰ سانتی متر ایجاد می کنند. در سال اول قبل از دیسک زنی، کود فسفر، پتاس و نصف مقدار کود اوره به خاک داده می شود و بقیه کود اوره نیز قبل از گلدهی و پس از برداشت محصول در دو مرحله به خاک افزوده شده و سپس آبیاری می شود.

زمان مناسب برای کشت توت فرنگی گلخانه ای

کاشت پاییزه و بهاره توت فرنگی امکان پذیر است. به همین منظور می توان آن را از اواخر پاییز که در حال نیمه خواب است تا اوایل بهار پیش از بیدار شدن گیاه از خاک جابجا کرده و در محل دیگری کاشت. گیاه انتخاب شده برای کاشت باید عاری از هر نوع مرض و آلودگی باشد و همچنین دارای ریشه های قوی، سالم و با رنگ روشن باشد.

روش کشت توت فرنگی گلخانه ای

خاک باید در زمان کاشت بوته ها مرطوب باشد و لازم است بلافاصله بعد از کاشت، زمین را آبیاری کرد. در صورتی که بوته ها را در خاک خشک بکارید تعدادی از آنها از بین خواهد رفت. در هنگام کاشت ابتدا تمام برگ های پیر بوته های توت فرنگی را قطع کرده و ریشه ها را از هم جدا نمایید. از آنجایی که ریشه توت فرنگی افشان، ظریف و سطحی است باید آن را در عمق ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر خاک قرار دهید. این گیاه نباید بیش از حد عمیق کاشته شود چرا که بوته به علت خشکی ریشه صدمه می بیند. بوته ها باید به فاصله ۴۰ سانتی متری از یکدیگر در روی پشته ها کاشته شود. در کشت های گلخانه ای توت فرنگی در هر متر مربع حدود ۶ بوته کشت می شود.

روش نگهداری از گیاه توت فرنگی در مرحله داشت

•  خاک را توسط کاه یا خاک اره بپوشانید تا از تماس مستقیم میوه با خاک جلوگیری کرده و علاوه بر این رطوبت خاک نیز به خوبی حفظ گردد.
• حداقل هفته ای یک بار به طریق جوی پشته ای گیاه توت فرنگی را آبیاری نمایید.
• بیماری ها، آفات و علف های هرز را به موقع کنترل کنید تا از صدمه به گیاه و خسارت جلوگیری نمایید.
• برای جلوگیر از ظریف شدن بوته های مادری باید ساقه های رونده را در زمان فصل رشد قطع کرد.

نحوه ازدیاد توت فرنگی گلخانه ای

1. ازدیاد جنسی

اگر گیاه توت فرنگی شما از ارقامی است که به طور طبیعی تولید ساقه رونده نمی کند و یا از ساقه های رونده کمی برخوردار است می توانید به منظور تولید ارقام جدید از روش ازدیاد بذری استفاده نمایید.

2. ازدیاد غیر جنسی

ازدیاد غیر جنسی به عنوان تقسیم بوته نیز شناخته می شود. در این روش ساقه های رونده ی بوته های قوی گیاه توت فرنگی که از رشد خوبی برخوردار بوده اند را در تابستان از بوته مادری جدا کرده به چند بوته کوچکتر که هر کدام دارای  مقداری ریشه است تقسیم می کنند. سپس آنها را در محل اصلی نشاء قرار می دهند و در فصل پاییز بوته های انتخابی را به زمین اصلی منتقل می کنند.

روش تلقیح توت فرنگی در گلخانه

با قرار دادن یک کندوی زنبور عسل برای هر ۱۰۰۰ متر مربع سطح زیر کشت در گلخانه، می توان عمل گرده افشانی و تلقیح بهتر گل های توت فرنگی را انجام داد.

نحوه پیش رس کردن توت فرنگی

در حال حاضر با استفاده از وسایل و امکانات امروزی می توان به راحتی اقدام به پیش رس کردن و تولید توت فرنگی خارج از فصل نمود و به این ترتیب عرضه توت فرنگی به بازار را در مدت طولانی تری ادامه داد. البته برخی هزینه های اضافی جهت پیش رس کردن این محصول ایجاد می شود که آن هم با افزایش قیمت محصول نوبرانه جبران خواهد شد. بهترین راه جهت پیش رس کردن توت فرنگی استفاده از گلخانه است. اما این روش به هزینه های سنگینی جهت احداث گلخانه نیاز دارد و علاوه بر آن تخصص و تجربه کافی نیز برای کشت توت فرنگی گلخانه ای لازم است. نکات لازم جهت پیش رس کردن توت فرنگی در گلخانه عبارتند از:

• نشاء توت فرنگی را باید اواسط تیرماه تا اوایل شهریور در خزانه انتظار کشت کرد و در هر ۱۰۰ متر مربع از ۵ تا ۷ کیلوگرم کودهای کامل ازت، فسفر و پتاس به نسبت ۱۷-۱۲-۱۲ به عنوان کود پایه برای زمین خزانه استفاده کرد.
• هنگامی که ریشه های قوی در نشاء بوته ها تولید شد، این گیاه شروع به ایجاد ساقه های رونده می نماید. سپس با سرد شدن هوا بوته ها تحت تاثیر نور و درجه حرارت پایین قرار گرفته و گل در آنها تشکیل می شود.
• در ماه های آبان و آذر بوته ها را به داخل گلخانه حمل کرده و در بستر کاشت به فاصله ۳۰ تا ۲۵ سانتی متر کشت نمایید. در گلخانه نیز باید در هر ۱۰۰ متر مربع، مقدار ۳ تا ۵ کیلوگرم کود کامل شیمیایی به بستر داده شود.
• درجه حرارت گلخانه را باید ابتدا بر روی ۸ تا ۱۲ درجه سانتیگراد تنظیم کنید. با افزایش شدت نور درجه حرارت را نیز زیاد کرده و به ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد  برسانید. البته کاهش درجه حرارت  به ۸ درجه سانتی گراد نیز مانعی ندارد.