کپک تار عنکبوتی
کپک تار عنکبوتی
نام انگلیسی : Cob web mold
نام علمی : Dactyllum Spp
ریشه لاتین : ریشه یونانی برگرفته از Daktylos به معنی انگشت و مربوط به کنیدی برهای چنگال مانند آن است.
رده بندی علمی : رده > قارچهای ناقص ، راسته > Momiliales ، خانواده > Moniliaceas
نام عمومی و اسامی دیگر : کپک تار عنکبوتی، کیک سفید تار عنکبوتی. از دیگراسامی این بیماری پوسیدگی نرم و کپک نرم می باشد
زیستگاه و میزان شیوع : معمولا در خاک پوششی با اندام باردهی کلاهک قارچ دیده می شود. پاستوریزه مناسب خاک پوششی، جمع آوری خاک و بقایای آلوده در بیشتر موارد جلوی بروز این بیماری را می گیرد.
مشخصات میکروسکوپی : اسپورها چند سلولی و معمولا از سه یا چند سلول تشکیل شده و به هم متصل می باشند، اسپورها شفاف، متمایل به زرد و به ابعاد ۵*۲۰ میکرون می باشند. کنیدی ها زردرنگ، یک تا چند سلولی هستند.
شناسایی بیماری :
شناسایی بیماری :این کپک نیز بسیار سریع الرشد می باشد. اسپورهای این قارچ خوراکی در معرض دمای ۴۶ تا ۵۰ درجه سانتیگراد در مدت نیم ساعت با بیشتر از بین می رود. عمده ترین منبع آلودگی اولیه این بیماری خاک پوششی است این کپک منحصرا در خاک پوششی ظاهر می گردد، آلودگی به سرعت گسترش می بایست چرا که میسلیوم این قارچ ممکن است روزانه تا ۳۰ سانتیمتر رشد کند. اسپورهای خشک قارچ به انتشار سریع بیماری کمک می کند.
عامل اصلی بیماری : عامل اصلی بیماری گونه های Cladobotryurt dendroicles و Luclid Turi dercarotcdes می باشند.
عامل فرعی بیماری : هر عاملی که باعث رشد بیشتر کپک گردد مسایلی مثل گرما، رطوبت و دی اکسید کربن زیاد و کمبود اکسیژن.
عامل ایجاد بیماری : پاستوریزاسیون نامناسب خاک پوششی به دلایلی مثل خیسی و با گلی بودن خاک،ارتفاع زیاد خاک پوششی در تونل، عدم هم دمایی کامل دمای پاستوریزاسیون زمان کم پاستورازیسیون و یا دمای کم پاستوریزاسیون
تشدید کننده بیماری : رطوبت بالا و لایه آب روی سطح خاکی مهمترین عامل تحریک و تشدید کننده بیماری است، عدم سمپاشی خاک پوششی پس از مشاهده آلودگی سبب تشدید بیماری می گردد
تخفیف دهنده بیماری : افزایش تهویه، کاهش دما و رطوبت سالن، کاهش آبیاری خاک پوششی، سمپاشی خاک پوششی با ۱ لیتر آب حاوی ۲ گرم قارچ کش برای یک متر مربع از سطح خاک پوششی در ۲ تا ۳ بار
ناقل بیماری : با توجه به سریع الرشد بودن این کپک هوا مهمترین عامل انتقال این کپک است. آبیاری به صورت مه پاش در فضا،کارگران سالن و وسایل برداشت مثل چاقو،فرچه و سبد برداشت و تا حدودی حشرات از عوامل انتقال و انتشار کپک در سالن هستند. با ورود خاک پوششی آلوده به سالن کپک گسترش می یابد.
نشانه بیماری :
نشانه بیماری :نشانه بیماری ظاهری است که در ابتدا به صورت لکه های کوچک مجزا از هم بوده و سپس کل سطح خاک را به سرعت فرا می گیرد. در مسیر خود قارچ ها از قسمت پایه آلوده می شوند تا حدی که حتی کلاه قارچ سالم و پایه آن کاملا پوسیده و به راحتی جدا می شود، رنگ این کپک سفید متمایل به خاکستری روشن می باشد. این کپک به صورت پوشش سفیدرنگ، سطح خاک و قارچ ها را فرا می گیرد. با گذشت زمان ممکن است به رنگ قهوه ای تبدیل شود که در این حالت قارچ ها آبکی، بدبو و نرم شده و غیر قابل استفاده می شوند. در مرحله پیشرفت بیماری توده میسلیوم قارچ انگل، به صورت توپ کروی شکل اسپورفورها را دربرمیگیرد.
درمان مقطعی بیماری : جمع آوری کپک و قارچ های آلوده از بستر و ریختن نمک، ترمیم خاک پوششی، آبیاری با آب کلردار. تأثیر قارچ کش کاربندازیم در کنترل بیماری کپک تار عنکبوتی بسیار موثرتر از استفاده از قارچ کش تیابندازول است، اما با استفاده از قارچ کش کاربندازیم، لکه ها در کلاهک قارچ دکمه ای کنترل نمی شوند. استفاده از قارچ کش پرکلر از منگنز تا حدود ۴۵ تا ۶۵ درصد باعث کنترل این بیماری می گردد.
درمان قطعی بیماری : پاستوریزه مناسب و کامل خاک پوششی در دما و زمان معین، عدم نگهداری خاک به مدت زیاد پس از پاستوریزاسیون خاک.
پیشگیری بیماری : سمپاشی سالن قبل از ورود کمپوست به سالن، ضدعفونی خاک قبل از خاک دهی به ازای ۳ لیتر آب حاوی ۴/۵ گرم قارچ کش (۱/۵ در هزار) برای هر کیسه ۳۰ کیلوگرمی خاک پوششی، عدم استفاده از خاک پوششی آلوده، کاهش نوسانات رطوبت و دما برای جلوگیری از معیان آب و تشکیل قطرات آب در سالن از مهمترین مسایل در پیشگیری از بروز این بیماری است.
کنترل بیماری :
دور ریختن کمپوست های آلوده از سالن در اسرع زمان، جمع آوری کپک به همراه قسمتی از خاک پوششی و قارچ های آلوده از بستر و سپس ریختن نمک (۱۰ گرم در ۱۰ سانتیمتر مربع) در آن محل تا حدودی از گسترش بیماری جلوگیری می کند. کاهش دما و رطوبت، سمپاشی با قارچ کش کاربندازیم ۱/۵ در هزار با ۱ لیتر آب به ازای ۱ متر مربع از بستر در یک تا دو نوبت.
تشخیص بیماری : اگر خاک پوششی به وسیله اسپورهای این کپک آلوده شده باشد علایم کپک در فلاش های آخر ظاهر می گردد. چنانچه خاک پوششی از طریق نوشته های میسلیوم آلوده گردد، علایم آن در اولین فلاش ظاهر می گردد بنابراین اگر آلودگی در فلاش های آخر بروز نمود می توان سالن آلوده را مسبب بیماری دانست و اگر بیماری سریعا پس از دادن خاک (تا قبل از بروز قارچ ها) بر روی بستر ظاهر شد می توان تا حدود زیادی آلودگی خاک را علت بروز بیماری دانست اسپورها در اثر تماس با قارچ جوانه می زنند و در مدت کوتاهی قارچ را در برمی گیرند. محیط مناسب برای رشد، بقایای قارچ هایی است که بر روی بستر به جا مانده اند. عامل آلوده کننده به صورت توده میسلیوم تار عنکبوتی می باشد که به رنگ سفید مایل به خاکستری در روی خاک پوششی دیده می شود. میسلیوم های پیرتر از حالت ابریشمی به حالت سفیدرنگ تغییر می کنند که باعث می شوند قارچ ها نرم و آبکی شوند. اگر اسپور روی خاک قرار گیرد، نشانه های اولیه دیرتر بروز می کند ولی اگر اسپور روی کلاهک مرطوب قرار گیرد، آلودگی به سرعت توسعه می یابد. نشانه های اولیه و آلودگی معمولا در اواخر فلاش اول بروز می کند. در این حالت قارچ زردرنگ شده و در نهایت با ظهور اسپورها، کلنی به صورتی مایل به قرمز تغییر رنگ می دهد. خاک و باقیمانده قارچ ها در بستر، مهمترین منابع و تحریک کننده های آلودگی می باشند. قارچ عامل بیماری در شرایط نامساعد ایجاد اسکلروت کرده و بقای خود را در طبیعت حفظ می کند. این کپک در دامنه pH بین ۳ تا ۸ فعالیت می کند و pH مطلوب آن ۲/۶ می باشد، در حالی که pH مطلوب برای رشد میسلیوم قارچ دکمه ای ۶ و برای رشد اندام باردهی قارچ دکمه ای ۹/۶ می باشد. بنابر این تغییر pH اثری در کنترل این بیماری ندارد.
