شگفتی‌های جالب در مورد حلزون
حلزون، شاخه‌ای از نرم‌تنان و از رده شکم پایان (گاستروپودا) بوده که در همه جای دنیا به خصوص در مناطق با پوشش گیاهی زیاد یافت می‌شوند. حلزون‌ها با اندازه کوچک ۰.۵ سانتی‌متری تا بزرگ ۸۰ سانتی‌متری و وزن ۰.۱ گرم تا ۱۸ کیلوگرمی از تنوع گونه بسیار زیادی برخوردار است؛ طوری که تاکنون ۱۰۰۰ گونه حلزون شناخته شده است.
حلزون‌ها بر اساس زیستگاهشان در یکی از سه دسته، حلزون‌های خشکی، حلزون‌های دریایی و حلزون‌های آب شیرین قرار می‌گیرند.
حلزون معمولاً عمری ۱ تا ۲۰ ساله داشته و در رنگ‌های سیاه، زرد، قهوه‌ای و زرد مایل به قهوه‌ای هستند. گونه خوراکی حلزون اسکارگو بوده که غذایی به همین نام نیز وجود دارد.
بررسی شکل ظاهری حلزون
بدن حلزون از سه قسمت اصلی زیر تشکیل شده است:
۱. سر با دو بازوی حسی محل قرار گیری چشم‌ها
۲. پای شکمی عضلانی پهن
۳. توده احشایی گنبدی در پشت دربرگیرنده اکثر اندام‌های داخلی
شیوه تولیدمثل حلزون
حلزون جانداری هرمافردویت است؛ بدین معنا که اندام‌های تولیدمثلی نر و ماده را هر دو دارد و می‌تواند به تنهایی اسپرم و تخمک تولید کند. لیکن برای بارور شدن تخم‌ها لازم است که برای مبادله اسپرم، با دیگر حلزون‌ها جفت‌گیری کند.
یک ماه پس از زمان جفت‌گیری، حلزون تخمه‌ای کوچک سفیدی در تونل زیرزمینی حفر شده یا در پوشش برگ می‌گذارند. چند هفته طول می‌کشد تا حلزون نوزاد (لارو) از تخم بیرون آمده و دو سال بعد باِلغ شود. حلزون‌ها معمولاً در طول سال ۶ بار تخم‌ریزی می‌کنند و هر بار به طور متوسط ۲۰۰ تخم می‌گذارند. هر چند این عدد متفاوت است. مثلاً گونه‌ای از حلزون‌های قهوه‌ای باغچه در هر بار ۸۰ عدد تخم می‌گذارد.
مراحل رشد حلزون
ولیگر نام مرحله رشد لاروی (نوزادی) حلزون است. در این دوره حلزون از یک کمربند مژکی برخوردار بوده که از آن برای شنا استفاده می‌کند.
بخش پشتی ولیگر به مرور رو به بالا بزرگ‌تر شده و توده احشایی را به وجود می‌آورد.
جالب اینجاست که رشد توده احشایی در دو سمت چپ و راست به یک اندازه نیست؛ همین امر سبب می‌شود که توده احشایی پیچ بخورد و به شکل صدفی درآید. این توده معمولاً ۱۸۰ درجه برخلاف جهت عقربه‌های ساعت نسبت به دیگر اعضای بدن حلزون می‌چرخد. این مسئله از شگفتی های حلزون در دوران رشد بوده که به سازگاری بدن با شیوه زندگی حلزون کمک می‌کند.
جایگاه حلزون در زنجیره غذایی
اغلب حلزون‌ها گیاه‌خوار بوده و از سبزی‌هایی نظیر ساقه، برگ و گل‌ها استفاده می‌کنند. ولی در گونه‌های بزرگ‌تر حلزون، شکارچی نیز دیده می‌شود که همه‌چیزخوار یا گوشت‌خوار هستند.
حلزون در چرخه زنجیره غذایی، منبع تغذیه حیواناتی نظیر سوسک‌ها، مارها، قورباغه، لاک‌پشت و پرندگانی مثل اردک، مرغ و غاز به شمار می‌آیند.
همچنین حلزون‌های ساکن در آب، طعمه ماهی‌ها نیز می‌شوند.
ویژگی‌های شگفت‌انگیز حلزون
- داشتن صدف ویژگی اصلی حلزون است. درواقع حلزونی که صدف ندارد را لیسک (Slug) می‌گویند و حلزون نیست.
به‌عبارت‌دیگر این صدف سخت بیرونی مارپیچی در حلزون بالغ، وجه تمایز آن با سایر موجودات که از آن برای محافظت از خود استفاده کرده و در هنگام خطر به درون آن می‌رود.
- از دیگر ویژگی‌های شگفت‌انگیز حلزون این است که دهان و مخرج از یکجا باز می‌شوند. ازآنجایی‌که صدف حلزون فقط یک دهانه دارد این ویژگی باعث نزدیک‌تر شدن دهان به سطح زمین می‌شود.
از طرفی دیگر این ویژگی سبب به عقب راندن قسمت‌های سنگین سر شده و مرکز ثقل را جوری تنظیم می‌کند که حرکت حلزون راحت‌تر و آسان‌تر باشد.
- زنده ماندن به مدت ۳ سال بدون آب و غذا از شگفت‌انگیزترین ویژگی‌های حلزون است. حلزون‌ها اغلب در مواقع خشک‌سالی می‌توانند به گونه‌ای سیستم بدن خود را تنظیم کنند که دارای کمترین مصرف انرژی باشد. آن‌ها برای این کار که به یک خواب سه ساله فرو می‌روند.
- شگفتی دیگر حلزون این است که هرگز گم نخواهد شد؛ چراکه از قدرت غریزه‌ای قوی برخوردار بوده که به او برای برگشت به محل قبلی کمک می‌کند.
- تحمل فشار چندین برابر وزن خود از دیگر شگفتی های حلزون است؛ طوری که می‌تواند با جثه ۱۰ گرمی خود، جسم ۴۵۰ گرمی را بر روی زمین بکشاند.
- زبان حلزون دیگر شگفتی آن است. بر روی زبان تسمه مانند حلزون صدها دندانه ریز به نام سوهانک یا رادولا قرار داد که مثل سوهان غذا را تکه‌تکه می‌کنند.
- وجود چشمان باریک و بلند بر روی دو شاخه سر از ویژگی‌های منحصربه‌فرد حلزون محسوب می‌شود.
- حلزون به نرم‌تن شکم پا مشهور است؛ زیرا تمام قسمت زیرین بدنش یک پای سفت و قوی عضلانی که با اجسام نوک‌تیز هم به سختی آسیب می‌بیند. بر روی این پا، غده‌های ریزی واقع شده در هنگام راه رفتن مخاطی لزج و چسبناک پروتئینی از جنس کلاژن ترشح می‌کند. این ماده علاوه بر آسان کردن حرکت، به ترمیم بافت‌ها آن کمک می‌کند. خواص فراوان این ماده بر پوست انسان‌ها، کشف جدیدی است که شگفت‌انگیز بودن این موجود خلقت را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
