نحوه آبیاری و سله شکنی پس از کاشت زعفران
از آنجایی که زعفران گیاهی مقاوم به گرما بوده، کمتر به آب نیاز پیدا می‌کند. از طرفی دیگر پیاز زعفران در عمق ۲۰ سانتی‌متری زمین قرار می‌گیرد و آبیاری بیش از اندازه فقط سبب هدر رفت آب خواهد بود. بنابراین آبیاری زعفران تا حدی که نهایتاً به عمق ۴۰ سانتی‌متری نفوذ کند، لازم بوده و بهتر است به جای آبیاری با حجم زیاد، دفعات آبیاری افزایش یابد.
با این حال به دلیل آنکه زعفران در آب‌وهوای گرم و خشک پرورش می‌یابد، چگونگی آبیاری و نیز سله شکنی آن از اهمیت زیادی برخوردار است که در ادامه با نحوه صحیح آن آشنا خواهید شد.
اهمیت آبیاری زعفران پس از کاشت
بر اساس تحقیقات صورت گرفته توسط محققان اسپانیایی، زعفران پس از دوره خواب واقعی، در یک بازه زمانی ۴۰ تا ۵۰ روزه، به درجه حرارت ۲۳ تا ۵۰ سانتی‌گرادی نیاز دارند تا جوانه اعضای برگ و گل را در خود تولید نماید.
پس از آن طی دو هفته باید درجه حرارت آن تا ۱۷ درجه کاهش یابد تا به طور کامل پیاز از خواب بیدار شده و پس از آبیاری از خاک بیرون بزند.
این همان دلیلی است که سبب می‌شود در مناطق سردسیر گل‌ها زودتر از مناطق گرمسیر رویش پیدا نمایند.
بهترین زمان آبیاری زعفران پس از کشت
باید توجه داشت که آبیاری در زمان زودتر و یا دیرتر تأثیرات مخربی بر گیاه زعفران خواهد داشت؛ به طوری که آبیاری زودتر از موعد عملکرد کلی گیاه را کاهش خواهد داد. هر چند در مقابل احتمال سرمازدگی زعفران را نیز کم و مدت زمان جذب آب توسط ریشه بیشتر می‌گردد. بنابراین انتخاب زمان آبیاری زعفران مناسب به شرایط اقلیمی منطقه کشت و خود کشاورز بستگی دارد که کدام مورد از اهمیت بیشتری برخوردار است. البته در مزارع آلوده به کنه و نیز مزارع دارای پیاز ضعیف آبیاری پیش از موعد اصلاً توصیه نمی‌گردد.
از آنجایی که زعفران بسته به شرایط اقلیمی در اوایل پاییز از خواب بیدار می‌شود، بهترین زمان آبیاری زعفران را می‌توان در همین موقع دانست.
طبق تحقیقات علمی، بهترین زمان آبیاری در هنگامی است که در ۴۸ ساعت اخیر، میانگین دمای شبانه‌روز ۱۲ درجه باشد. اما این یک موضوع کلی بوده و به عواملی نظیر سن مزرعه، میزان آلودگی به کنه، شرایط اقلیمی منطقه، عمق کاشت، بافت خاک و غیره بستگی دارد.
به طور کلی بهترین زمان آبیاری اول و دوم در مناطق مختلف را می‌توان در زمان‌های زیر دانست:
- اقلیم سردسیر: آبیاری اول ۱۰ شهریور و اول مهر آبیاری دوم
- اقلیم معتدل: آبیاری اول ۲۰ شهریور، آبیاری دوم ۱۵ مهر
- اقلیم گرمسیر: اول مهر آبیاری اول و ۲۵ مهر آبیاری دوم
- در مزارع نوزاد بهتر است در تمامی اقلیم‌ها ۷ تا ۱۰ روز زودتر آبیاری صورت گیرد.
چگونگی آبیاری سالیانه زعفران
به طور معمول در سال مزارع زعفران ۵ بار آبیاری خواهند شد. این آبیاری در دو دوره مختلف انجام می‌گیرد.
دوره اول آبیاری مزارع زعفران
در دوره اول آبیاری اول و دوم را به صورت زیر شامل می‌شود.
آبیاری اول (بسار آب):
آبیاری اول بنا به شرایط اقلیمی منطقه در شهریور یا اوایل مهر بوده و پس از آن سله شکنی و چهارشاخ زنی انجام می‌گیرد. گل‌ها سه هفته بعد رویش پیدا می‌نمایند.
آبیاری دوم (زاج آب)
به طور معمول ۴۰ روز پس از آبیاری اول انجام خواهد شد. نکته مهم در اینجا این است که قبل از انجام این آبیاری کود حیوانی و کود شیمیایی منطقه شخم زده شود.
آبیاری زعفران در این دوره از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است؛ چراکه توسعه ریشه‌های پیاز زعفران، رساندن غذا به ریشه، رسد و نمو گیاه و بالغ شدن پیاز دختر با آبیاری در این دوره اتفاق خواهد افتاد.
دوره دوم آبیاری مزارع زعفران
پس از آبیاری در دوره اول، معمولاً بارندگی‌های پاییزی و پس از برف یا باران زمستانی، آب موردنیاز گیاه زعفران را تأمین خواهد کرد.
اما در صورت کمبود آب در اثر کاهش باران در پاییز، آبیاری سومی در آذر ماه انجام می‌گیرد. باید توجه داشت به منظور جلوگیری از سرمازدگی در مناطق سردسیر آبیاری پیش از ۲۰ آذر ماه صورت نگیرد.
چنانچه بارندگی به حد کافی ببارد، برگ‌های زعفران روزانه نیم سانت رشد کرده و تا اسفند به طول ۶۰ سانت و یا بیشتر خواهند رسید. همچنین پیاز دختر بالغ شده و به جای پیاز مادر قرار خواهد گرفت و پیاز مادر با ریشه‌هایش از بین خواهند رفت.
پس از آن می‌توان آبیاری دوره دوم را در سه مرحله زیر انجام داد:
آبیاری سوم
در اوایل اسفند ماه به منظور آسان شدن عملیات وجین و از بین بردن علوفه هرز حاصل از رطوبت زمستانه انجام می‌گیرد.
آبیاری چهارم
در اواخر اسفند ماه جهت حفظ رطوبت پیاز در خاک و درشتی پیاز دختر این آبیاری انجام خواهد گرفت.
در مناطق سردسیر و سال‌های مرطوب آبیاری در همین چهار مرحله خواهد بود.
آبیاری پنجم (زرد آب)
معمولاً در فروردین ماه پیش از زرد شدن برگ‌های زعفران آخرین مرحله آبیاری انجام می‌گیرد.
آبیاری تابستانه
بر اساس تحقیقات انجام شده، آبیاری در نیمه دوم باعث افزایش محصول در مزارع زعفران خواهد شد. هر چند احتمال آلودگی به کنه را نیز بیشتر خواهد کرد.
لذا توصیه می‌شود قبل از کاشت پیاز زعفران، آن را کنه‌کش ضدعفونی کرده، سپس آن را عمق‌های بیشتر بکارند. پس از در سال دوم نمونه‌گیری شود تا اگر آلودگی به کنه در آن مشاهده نشد، آبیاری در نیمه دوم را انجام دهند.
چگونگی سله شکنی زعفران پس از کشت
در مزارع دارای خاک سنگین و دارای مواد آلی کم، لایه روی خاک سفت بوده و گیاه قادر به رشد نخواهد بود. از این رو قشر سطحی خاک را با ابزار خرد می‌نمایند که به این عمل سله‌شکنی می‌گویند.
سله‌شکنی پس از آبیاری اول و هنگامی که زمین گاو رو شد، به صورتی که به پیاز آسیب نرسد، انجام خواهد گرفت. کج‌بیل، گاوآهن ایرانی، کولتیواتور و بیل شیاردار بهترین ابزار جهت سله‌شکنی زعفران محسوب می‌شوند.
اهمیت و فواید سله‌شکنی زعفران پس از کاشت
در گیاه زعفران، عملیات سله‌شکنی بسیار حائز اهمیت بوده و سبب آسان‌تر شدن رویش گل و رشد بهتر آن می‌گردد. همچنین سله‌شکنی باعث ترکیب خاک و کود حیوانی شده و نیز حفظ رطوبت زمین و تهویه و نرمی خاک را در پی خواهد داشت.
از دیگر فواید سله‌شکنی، از بین رفتن خار و خاشاک سطحی زمین است.
