زعفران را بیشتر به شکل رشتههای قرمز تیره کوچک میشناسند که در بستههای کوچک چند گرمی عرضه میشود. ولی عده کمی خبر دارند که زعفران چند نوع دارد. شکوفههای گیاه زعفران در فصل پاییز آماده چیدن میشوند که کلاهک یا همان پرچمهای درون گل، زعفران مصرفی را تشکیل میدهد. در ادامه با زعفران رشته کامل که دستهای از کلاهکها هست، بیشتر آشنا شده و متوجه میشوید که چرا مصرف زعفران رشته کامل بهتر است.
این نوع زعفران که به نامهای دختر پیچ، زعفران دسته، زعفران رشتهای و به لاتین saffron bounch و saffron red & white نیز مشهور است، تمام رشتههای زعفران است که پس از جداسازی از گلبرگ، در کنار هم بهصورت دستهای قرار میگیرند.
زعفران رشته کامل از لحاظ قدرت رنگ دهی متوسط بوده و دارای ۱۲۰ تا ۱۷۰ واحد است که نسبت به زعفران پوشال نگین که بهترین و گرانترین زعفران با قدرت رنگ دهی ۲۳۰ تا ۲۷۰ واحد است، از درجه متوسطی برخوردار است.
زمان چیدن زعفران بسیار مهم است که از سحرگاه شروع و تا قبل از طلوع آفتاب تمام میشود. سپس گلها به کارگاه برده و در آنجا پرچم یا کلاهک که بهصورت رشتههای دراز و باریکی هستند از گلبرگ جدا میشود اما قسمت سرگل و بالای آن چیده نمیشود بلکه رشتهها را به همان شکل خشک میکنند. سپس بهصورت منظم در کنار هم دسته کرده و با نخ سفیدی میبندند.
علت بستن رشته کامل علاوه بر زیبایی، باعث از هم نپاشیدن رشتههای زعفران پس از خشک شدن میشود. همچنین نخ سفید استفاده میکنند تا به مرور زمان رنگ نخ به زعفران منتقل نشده و کیفیت آن را تحت تأثیر قرار ندهد.
جالب بدونید که از قدیم کار جداسازی و دسته کردن رشتههای کامل زعفران توسط دختران انجام میشود و حتی در برخی مناطق دنیا بانوان اجازه انجام دادن این کار را ندارند. ازاینرو به زعفران دختر پیچ نیز معروف شده است.
این نوع زعفران از تمام قسمتهای قابلاستفاده ریشکهای زعفران تشکیلشده است ازاینرو به آن مادر زعفران میگویند که شامل موارد زیر است:
– کلاله که به زعفران سرگل معروف بوده و در بالاترین و تیرهترین بخش کلاهک است.
– کنج یا خامه که در انتهاییترین بخش بوده و رنگ سفیدی دارد.
– و قسمت زرد رنگ که حد فاصل سرگل و کنج است.
زعفران رشته کامل حدود ۳ تا ۵ میلیمتر بوده که ۳۰ درصد آن را بخش سفید رنگ کنج یا خامه و ۷۰ درصد باقیمانده سرگل و قسمت قرمز رنگ است.
انواع زعفران را معمولاً بر اساس میزان رنگ دهی و کیفیت کلاله تقسیمبندی میکنند. اما زعفران رشته کامل را با توجه به نوع چینش و کنار هم قرار رشته به دو دسته زیر گروهبندی میکنند.
در هنگام دسته کردن رشتهها، اگر همه بخش سفید یا کنج در یک سمت و بخش کلاله قرمز در سمت دیگر باشد، زعفران رشته کامل یکسویه را به وجود میآورند.
این نوع بسیار زیبا و چشمنواز است و در آن کلالهها در دو سمت و خامه در وسط قرار میگیرد.
مسلم است که زعفران رشته کامل به دلیل اینکه از تمام قسمتهای کلاهک تشکیل شده از کیفیت خوبی برخوردار است. اما ۳ ویژگی مهم و اصلی دارد که آن را از دیگر انواع زعفران متمایز میکند.
یکی از مهمترین ویژگی زعفران رشته کامل این است که ازآنجاییکه بیشتر زعفرانهای تقلبی را بهصورت پودر شده عرضه میکنند، امکان جعل آن وجود ندارد و نمیتوانند به آن رنگ شیمیایی زده و یا با مواد دیگری مخلوط کنند. بنابراین زعفران رشته کامل اصل بوده و کیفیت آن تضمینشده است.
برخی تصور میکنند که فقط زعفران سرگل و در اصل قسمت قرمز رنگ زعفران که خاصیت دارد و بخش زرد رنگ هیچ فایدهای ندارد. درصورتیکه تحقیقات نشان داده که این بخش، با تعادل دوپامین و سرتونین در بدن باعث شادی در فرد میشود.
زعفران رشته کامل در مقایسه با انواع دیگر زعفران هم وزن خود از قیمت پایینتری برخوردار است. بنابراین خرید آن مقرونبهصرفه است.
با توجه به ویژگیهای گفتهشده در بالا، جواب این سؤال کاملاً مشخص شد. مصرف زعفران رشته کامل به دلیل وجود تمامی خواص زعفران در آن، کیفیت تضمینی و تقلبی نبودن و نیز قیمت ارزان بهتر از دیگر انواع زعفران است. بهطوریکه کشاورزان قائنات همیشه از زعفران رشته کامل برای مصرف شخصی خود استفاده میکنند.
در این مقاله با نوعی از زعفران به نام دختر پیچ یا مادر زعفرانها آشنا شده و به دلیل برتری مصرف آن با انواع دیگر اشاره شد. اما نکته مهمی که در پایان لازم به یادآوری است، شیوه درست مصرف کردن زعفران رشته کامل است که باید آن را در هاون مخصوص به همراه کمی قند یا شکر سابید، سپس در آب جوش قرار داده و درب آن را ببندید و ۳۰ دقیقه زمان دهید تا بهترین رنگ را پس دهد. برخی روی زعفران ساییده شده یخ میگذارند که توصیه نمیشود و عقیده بر این است که خواص زعفران با دم کردن بروز پیدا میکند.