کپک دارچینی
کپک دارچینی
نام انگلیسی : Cinnamon brown mold
نام علمی : Peziza spp
رده بندی علمی : رده > Discomycetes راسته > Pezizales خانواده > Pezizaceae
نام عمومی و اسامی دیگر : کپک قهوه ای
زیستگاه و میزان شیوع : این قارچ ساپروفیت است و روی چوب های فاسد و پوسیده و همچنین خاک های جنگل های غنی از مواد آلی رشد و نمو می کند.
مشخصات میکروسکوپی : اندام زایشی این قارچ ابتدا به صورت اجسام ریز و سفید کروی و حلقوی بیشتر روی خاک پوششی ظاهر می شود، ولی به زودی بزرگ تر شده و به رنگ دارچینی در می آید. این اجسام کروی کوچک در حقیقت اندام باردهی این قارچ می باشند که مانند آپو تیشیوم های فنجانی شکل به صورت میکروسکوپی مشاهده می گردد که آسَک های تولید کننده آسکوسپور، درون آنها قرار گرفته اند.
شناسایی بیماری : اصولا این کپک، ارگانیسم های دیگر را تحمل نمی کند، از این جهت ممکن است روی خاک پوششی که با فرمالین قوی ضد عفونی شده باشد رشد کند خیسی کمپوست در محل کمپوست سازی از طریق آبیاری زیاد و همچنین کمبود هوا در تونل پاستوریزه نیز سبب بروز این کپک در کمپوست می گردد. بر حسب مشاهدات در سالنی که برای مدت طولانی، هوای آزاد کمی در آن دمیده باشد و اصطلاحا سالن دم کرده و خفه باشد،این کپک بیشتر مشاهده میشود.
عامل اصلی بیماری : عامل اصلی بیماری گونه Paeiza OstraCoderRai و یا P.vesiculose می باشد. عامل اصلی بیماری همچنین Chronytelosporinthi fulva می باشد
عامل فرعی بیماری : پاستوریزاسیون نامناسب خاک و کمپوست، غیر هوازی بودن و خیسی زیاد کمپوست در طی دوران کمپوسیه سازی.
عامل ایجاد بیماری :
در اثر پاستوریزه نامناسب و ناکافی خاک پوششی و نیز تخمیر نامناسب کمپوست است. عواملی که باعث می شود خاک در تونل در مست پاستوریزه نشود عبارتند از :
ا- مسدود بودن درزها و فاصله بین پالت ها در تونل
۲- مسدود بودن منافذ گونی کنفی کف توئل به دلیل نشستن آن برای مدت طولانی
۳- ارتفاع زیاد خاک در تونل
۴- خیسی بیش از حد خاک
۵- چسبنده و گلی بودن بافت خاک
۶- ضعیف بودن قدرت دستگاه هواساز حلزونی
۷- کم بودن بخار بویلر
۸- زمان کم ماندن خاک در تونل
۹- دمای کمتر از ۶۰ درجه سانتیگراد برای پاستوریزاسیون
۱۰- آلودگی ثانویه بعد از پاستوریزاسیون مانند گذشتن زمان زیاد از پاستوریزاسیون با ماندن خاک در جای آلوده
۱۱- استفاده از مواد پوسیده در تهیه خاک پوششی
۱۲- عدم قارچ کشی خاک با محلول قارچ کش قبل از خاک دهی
۱۳- ضد عفونی کردن سالن
تشدید کننده بیماری :
رطوبت، گرما و دی اکسید کربن زیاد در سالن و بستر،سیر کولاسیون اضافی هوا در سالن (بدیهی است در صورتی که سالن دچار بیماری شد هوای آزاد باعث کاهش جمعیت بیماری می شود اما سیرکولاسیون هوا در سالن سبب افزایش سلامت بیماری می شود)، کنترل نکردن بیماری و انجام ندادن درمان مقطعی و گذشت زمان باعث تشدید بیماری می شود
تخفیف دهنده بیماری :
کاهش دما و رطوبت در سالن و خشک تر نگهداشتن سطح خاک، کنترل سریع بیماری و انجام دادن درمان مقطعی در اسرع وقت.
ناقل بیماری : کارگران در هنگام پنجه زنی خاک با قارچ چینی با دست با ادوات و وسایل قارچ چینی سبب انتقال بیماری می شوند، حشرات، قطرات آب آبیاری و هوا نیز سبب انتشار و انتقال بیماری می شوند.
نشانه بیماری : نشانه بیماری به صورت ظهور لکه های دایره ای قهوه ای رنگی در سطح خاک است که این لکه ها در ابتدا سفید، سپس زرد و در پایان قهوه ای رنگ می باشند. عموما در این قسمت از خاک پوششی رشد میسلیوم بسیار ضعیف است ولی به ندرت از این قسمت از خاک پوششی نیز قارچ بیرون می آید.
درمان مقطعی بیماری : جمع آوری کیک از روی بستر و یا جمع کردن کل خاک پوششی از سطح کمپوست و سمپاشی با قارچ کش کاریندازیم به نسبت ۱ تا ۱,۵ در هزار و خاک دهی دوباره توصیه می شود. نظافت بستر و شستن سالن پس از آن و کاهش دما و رطوبت و دی اکسید کربن در سالن نیز به کاهش بیماری کمک می کند.
درمان قطعی بیماری :
پاستوریزاسیون مناسب خاک پوششی، کمپوست و سالن، عدم استریل کردن شما با خاک پوششی با فرمالین.
پیشگیری بیماری : استفاده نکردن از خاکی که نسبت به پاستوریزه بودن کامل آن اطمینان ندارید، ضدعفونی و سمپاشی سالن قبل از ورود کمپوست و سمپاشی دورهای سالن و سطح خاک پوششی با محلول قارچ کش به ازای ۱ گرم قارچ کش در لیتر آب در متر مربع از بستر در روز پنجه زنی در صورتی که در نقاطی از خاک پوششی کپک را مشاهده گردید و پس از آن در روز هوادهی و شوکت سرما.
کنترل بیماری : درمان مقطعی سریع، انتقال کمپوست و خاک های آلوده به بیرون از سالن، شستشو و ضد عفونی روزانه کف سالن و نقاطی از بستر (خاک پوششی) که نظافت بستر شده اند
تشخیص بیماری : اسپورهای این کپک می توانند از کشت سالن قبلی در سالن بجا مانده باشند، لذا پاستوریزه و سمپاشی سالن در جلوگیری از بروز این بیماری بسیار موثر است. با بروز این بیماری (و نیز بیماری کپک زرد)، تولید محصول حداقل دو تا سه هفته با بیشتر به تأخیر می افتد. چه بسا تولید محصول به طور قابل ملاحظه ای افت می کند. ممکن است از سطح خاک آلوده در بستر هیچ پین هد یا قارچی رشد نکند. کمپوست هایی که خاک آنها دارای این آلودگی می باشند نیز همیشه خیس، لجنی، بدبو و خمیری هستند.
