قارچ گانودرما سالهاست که در کشور های آسیای شرقی، برای درمان انواع بیماری ها توصیه می شود. درست است که هم اکنون نسبت به زمان های دور پیشرفت شایانی در علم دارویی جهان اتفاق افتاده است اما هم چنان داروها در درمان انواع بیماری های مختلف، عوارضی را به دنبال دارد و گاها فقط برای کنترل یک بیماری و نه درمان آن می تواند موثر واقع شود. ادعاهای مطرح شده در طب سنتی چین، کره و ژاپن حکایت از توانمندی قارچ گانودرما در درمان بیماری های نظیر ریزش مو، عدم تعادل هورمونی، بیماری پارکینسون، بیماری های اعصاب و حتی در درمان دائمی فشار خون دارد. در این مقاله قصد داریم به سراغ تحقیقات علمی انجام شده بر روی قارچ گانودرما، این ماده ی شگفت انگیز برویم تا صحت سخنان طب سنتی آسیای شرقی را مورد بررسی بیشتر قرار دهیم.
آندروژن نام هر ترکیب طبیعی یا مصنوعی است که با اتصال به گیرنده های آندروژنی باعث تحریک، کنترل و افزایش خصوصیات مردانگی در هر فرد می شود. افزایش آندروژن در بدن خانم ها موجب اختلالاتی نظیر افزایش موهای زائد، سندروم تخمدان پلی کیستیک ( که در جوامع امروزی ۷ درصد افراد به آن مبتلا هستند. )، بروز آکنه و … می شود. اصلی ترین و شناخت شده ترین آندروژن، هورمون تِستوسترون است. دی هیدروتستوسترون و آندرستون دیون نیز آندروژن هایی هستند که با اینکه کمتر شناخته شده اند، اما در افزایش ویژگی های مردانه بسیار اثر گذار هستند. دی هیدروتستوسترون یا همان DHT باعث ریزش موی سر در مردان، رشد پروستات و فعالیت غدد سبابه می شود.
آنتی آندروژن ها به ترکیبی از داروها گفته می شود که سطح آندروژن را در بدن انسان کاهش می دهد. داروهایی نظیر اسپیرونولاکتون که در خانم ها یکی از راه های درمان آکنه نیز به حساب می آید . قارچ گانودرما در کنترل هورمون ها می تواند موثر باشد که این یکی از اصلی ترین راه برای درمان ریزش مو و آکنه به حساب می آید. البته ریزش مو و آکنه ای که منشا هورمونی دارد. در یک مطالعه تحقیقاتی با بررسی اثرات ضد آندروژنیک ۲۰ نوع قارچ گیاهی، گانودرما بیشترین اثر را در کنترل تستوسترون دارد. بدین صورت که قارچ گانودرما باعث مهار آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز می شود.
۵ آلفا ردوکتاز آنزیمی است که فرآیند تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون را کاتالیز می کند. همان طور که گفته شد DHT با کاهش فاز رشد مو و افزایش فاز استراحت چرخه ی مو باعث ریزش می شود و با کوچک کردن فولیکول ها باعث نازک شدن تارهای مو می گردد. قارچ گانودرما با مهار آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز از تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون جلوگیری کرده و در نتیجه مانع ریزش مو در آقایان و مهار بروز آکنه در خانم ها می شود. ضمن اینکه سطح هورمون مردانه را در بدن خانم ها تحت کنترل قرار داده و از بروز ویژگی های مردانه در آنان می کاهد.
بیماری پارکینسون یا همان PD یک بیماری عصبی شایع است که از نظر بالینی با علائمی نظیر کندی حرکت، لرزش اندام بدن و اختلال در تعادل مشخص می شود. با پیشرفت این بیماری، بسیاری از بیماران شاهد علائمی مانند اضطراب ، افسردگی ، یبوست و زوال عقل نیز خواهند بود.
با اینکه داروهایی وجود دارند که می توانند علائم PD را کاهش دهند اما استفاده مزمن از این داروها در جلوگیری از پیشرفت PD موثر نیست. ضمن اینکه با عوارض جانبی متعددی همراه است. دوپامین یک ترکیب آلی است که نقش حیاتی در بدن و مغز دارد. دوپامین در مغز نقش پیام رسان عصبی و در خون نقش هورمونی دارد. دوپامین به صورت عمده در وزیکول نورون های دوپامینرژیک و هم چنین در غدد آدرنال ذخیره می شود. در مغز چندین مسیر دوپامینی وجود دارد که مسیرهای دوپامینرژیک نامیده می شود.
دوپامین نقش اساسی را در ایجاد لذت و سرخوشی دارد. ضمن اینکه دوپامین در کنترل دستگاه حرکتی نیز ایفای نقش می کند. تا حدی که از بین رفتن نورون های دوپامینرژیک، بیماری پارکینسون را به وجود می آورد. از دیگر کارکردهای دوپامین کنترل و تنظیم ترشح هورمون هاست. آنچه مطالعات نشان می دهد اینست که قارچ گانودرما از نورون های دوپامینرژیک در برابر آسیب های التهابی محافظت می کند. مکانیسم اساسی آن در توانمندی قارچ دارویی گانودرما برای محافظت در برابر تولید فاکتورهای سمی ناشی از میکروگلیاست. از نظر پاتولوژیک بیماری پارکینسون با از بین رفتن سلول های نیگرا در اثر فعال سازی میکروگلیا ایجاد می شود.
میکروگلیا سلول های ایمنی ذاتی در سیستم عصبی مرکزی هستند که نقش مهمی در روند عصبی التهابی ایفا می کنند. مکانیزم فعال سازی میکروگلیا ناشناخته است اما تحقیقات نشان می دهد که نوروتوکسین ها (سموم عصبی ) می توانند میکروگلیا را فعال کرده و فعال سازی میکروگلیا باعث تشدید واکنش های التهابی و در نهایت از بین رفتن نورون های دوپامینرژیک شود. قارچ گانودرما به شدت خاصیت ضد التهابی دارد و می تواند پیش از انهدام نورون ها دوپامین، آسیب را متوقف کند.
یکی از دلایل فشار خون بالا، تجمع چربی ها و کلسترول در دیواره ی رگ های خونی ست. بنابراین برای قلب پمپاژ خون از داخل رگ های باریک تر، سخت تر بوده که همین باعث افزایش فشار خون می شود. تری تریپنوییدهای موجود در گیاه گانودرما رگ های خونی را از مواد چربی انباشته شده مانند کلسترول و تری گلیسیرید پاک می کند و یا انسداد رگ های خونی را به طور موثری کاهش می دهد. ضمن اینکه تحقیقات نشان می دهد تری تریپنوییدهای داخل گانودرما عملکردی مشابه آنزیم های مهار کننده آنژیوتانسیون دو دارد.
آنژیوتانسین یک از تبدیل پروتئین آنژیوتانسینوژن به وجود می آید و مسئول حفظ فشار خون و هم چنین حفظ تعادل آب در بدن است. آنژیوتانسین دو با تاثیر آنزیم مبدلی به نام ACE (که بیشتر در مویرگ های ریه یافت می شود. ) بر روی آنژیوتانسیون یک به وجود می آید. آنژیوتانسین دو عامل اصلی انقباض عروق و انسداد سدیم و آب است. در واقع عملکرد آنژیوتانسین دو در بدن موجب افزایش فشار خون می شود. گیاه درمانی و فوق العاده ی گانودرما ضمن مهار آنژیوتانسین دو و پاک کردن عروق از چربی، که باعث درمان فشار خون می شود، می تواند نیروی پمپاژ قلب را تثبیت کند و هم چنین به حفظ فشار خون پایدار برای طولانی مدت نیز کمک کند.