سال هاست که در آسیای شرقی و کشورهایی نظیر چین، ژاپن و …. از قارچ گانودرما برای افزایش سلامت جسمی و افزایش طول عمر استفاده می شود. در این کشورها از قسمت های مختلف این قارچ براق برای تقویت سیستم ایمنی بدن، درمان سرطان، کنترل سطح خون، محافظت از کبد و … بهره می برند. در طب سنتی چین این قارچ را لنگزی می نامند که به معنای قارچ جاودانگی است.
قارچ گانودرما در درختان مختلف مانند بید، بلوط، نارون و افرا رشد می کند و جالب اینجاست که رشد این نوع قارچ در ایران به صورت خودرو بوده و ساکاریدهای بیشتری به نسبت انواع چینی و ژاپنی دارد. اما در ادامه ما قصد داریم به سراغ آمار علمی ارائه شده در این خصوص برویم و صحت ادعاهای سنتی در مورد قارچ گانودرما و خواص درمانی آن را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم.
از بین رفتن نورون های کولینرژیک در هسته ی سلول های قشر مغز، عامل اصلی بیماری آلزایمر است. سیستم عصبی کولینرژیک با عملکرد مرکزی به عنوان اساسی ترین سیستم در چندین کارکرد مهم مغز نظیر حافظه و یادگیری در نظر گرفته می شود. التهاب عصبی، اختلال در متابولیسم لیپیدها، و استرس از جمله مواردی است که به پیشروی بیماری آلزایمر کمک شایانی می کند. این اختلال با تقویت انتقال عصبی کولینرژیک، بهبود می یابد.
حال تحقیقات انجام شده نشان می دهد که تاثیر قارچ گانودرما مانند اثری نظیر فیواستیگمین بر فعالیت استیل کولین استراز مغز دارد. فیواستیگمین یکی از داروهایی است که برای درمان بیماری آلزایمر استفاده می شود و انتقال تکان های عصبی را راحت تر می کند و استیل کولین استراز نیز باعث هیدرولیز شدن یکی از پروتئین های مفید بدن به نام استیل کولین می شود و عملا خاصیت آن را از بین می برد. ضمن اینکه از داروی فیواستیگمین در درمان برخی اختلالات چشمی نظیر آب سیاه و یا در یک نوع بیماریِ فلجِ ماهیچه ای به نام میاستنی گراویس استفاده می شود. میاستنی گراویس نیز بر اثر فعالیت مضر سیستم ایمنی در برابر پروتئین های گیرنده ی استیل کولین ایجاد می شود.
در این آزمایش بر روی چند موش اثر آلزایمر شبیه سازی شده و سپس با استفاده از اثر پیچ و خم آب موریس تاثیر قارچ گانودرما مورد بررسی قرار گرفت. پیچ و خم موریس به عنوان الگوی دقیق برای ارزیابی حافظه ی مداوم و یادگیری کار در جوندگان استفاده می شود. به تمامی موش ها داروی اسکوپولامین تزریق شد. اسکوپولامین دارویی قلیایی است که باعث اختلال در عملکرد حافظه در انسان و حیوان می شود.
تعدادی از موش ها در همین حالت بدون استفاده ی هیچ گونه ی دارویی و تعدادی دیگر با تزریق گانودرما در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتیجه از این قرار بود که برای دسته ی دوم موش ها زمان حفظ حافظه ی مداوم بهبود بیشتری داشت. اما در خصوص افزایش فعالیت حرکتی برای هر دو گروه نتایج مشابهی مشاهده شد. مدل ماز نیز از دیگر روش هایی است که برای بررسی فرآیند یادگیری در حیوانات از آن استفاده می شود. با بهره گیری از این روش مشخص شد که گانودرما بر روی موش ها باعث حفظ اطلاعات و افزایش یادگیری می شود.
در نهایت و به طور کلی می توان گفت که عصاره ی اتانولی گانودرما باعث بهبود سیستم عصبی کولینرژیک شده و سطح استیل کولین مغز را به مقدار قابل توجهی افزایش می دهد. استیل کولین همان طور که گفته شد پروتئین مفیدی است که به حفظ حافظه ی بلند مدت و کوتاه مدت کمک زیادی می کند. ضمن اینکه گانودرما اثری خلاف اسکوپولامین ( عامل اصلی اختلال حافظه ) دارد.
در دیگر مطالعات انجام شده باز هم بر روی موش ها مشخص شد که پلی ساکاریدهای موجود در قارچ گانودرما نه تنها خواص ضد توموری داشته بلکه با رشد تومورها نیز مقابله می کند. در نتیجه این نوع قارچ در مورد انواع سرطان به ویژه سرطان کبد به شدت اثر درمانی دارد.
نحوه ی عملکرد آن هم بدین گونه است که پلی ساکارید های موجود در گانودرما با افزایش سلول های دندریتیک و تحریک تولید سیتوکین ها، عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود می بخشد تا با سلول های سرطانی به خوبی مقابله کند.
ضمن اینکه پروتئین های متصل به پلی ساکارید ها، خواص ضد ویروسی، ضد تورم و سم زدایی دارند.
قارچ دارویی گانودرما خاصیت سیتوتوکسیک در مقابل انواع ویروس و باکتری دارد. سیتوتوکسیک یک نوع واکنش ایمنی سلولی است که در آن سلول ها پس از اتصال به یک آنتی ژن خاص تکثیر پیدا کرده و انواع مختلفی از لنفوسیت های تی را به وجود می آورند که یکی از آن ها به اعمال دستگاه ایمنی بدن کمک می کند و در حقیقت همان دسته از لنفوسیت هاست که توسط ویروس ایدز مورد حمله قرار می گیرد. عصاره ی متانولی قارچ گانودرما با تقویت دستگاه ایمنی بدن و تولید لنفوسیت های مفید به مقابله در برابر ویروس HIV می پردازد.
داخل لنگزی یا همان قارچ گانودرما تری ترپنوییدهایی دیده می شود که عملکردی مشابه آنزیم های مهار کننده آنژیوتانسین دارد. این آنزیم ها با جلوگیری و مهار آنژیوتانسین در درمان فشار خون بالا موثر است.
دو تری تریپنویید دیگر در این ماده ی شگفت انگیز نیز وجود دارد که در برابر آزادسازی هیستامین مقاومت می کند. هیستامین ترکیبی است که تحت تاثیر یک آنتی ژن از گلبول های سفید ترشح می شود و موجب واکنش های آلرژیک در بدن انسان می شود.
قارچ گانودرما با انواع خواص دارویی، به خوبی می تواند در برابر بیماری هایی نظیر آلزایمر، مشکلات عصبی، انواع سرطان ها و حتی در درمان فشار خون بالا موثر واقع شود و در خصوص عملکرد این ماده ی سنتی تا به حال مقالات پزشکی متعددی ارائه شده است که حکایت از تاییدِ ادعاهای طب آسیای شرقی دارد.